بررسی تأثیر توکل به خدا بر موفقیت کارآفرینانه (مورد مطالعه: کارآفرینان شهرک فناوری صنایع غذایی و بیوتکنولوژی شمال‌شرق)

کارآفرینان ایرانی همواره «توکل‌به‌خدا» را به‌عنوان عامل مهم موفقیت و یا دست‌کم یکی از عوامل موفقیت خود می‌دانند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف اصلی «بررسی تأثیر توکل‌به‌خدا در موفقیت کارآفرینانه» انجام گرفته است. به این ترتیب که، تأثیر مفهوم «توکل‌به‌خدا» در قالب سه بعد شامل؛ «علم»، «حال» و «عمل»، بر «موفقیت کارآفرینانه» مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به هدف و فرضیه پژوهش، پژوهش پیش رو از نوع توصیفی- پیمایشی و مقطعی است. جهت سنجش «توکل‌به‌خدا» در کارآفرینان مورد پژوهش، از پرسش‌نامه «سنجش توکل‌به‌خدا در فرآیندهای کارآفرینی» که توسط پژوهش‌گر تدوین شده، استفاده شده است. جهت سنجش «موفقیت کارآفرینانه» نیز با استفاده از شاخص‌های موفقیت جرجیوسکی و همکاران (2011)، پرسش‌نامه «سنجش موفقیت کارآفرینانه» توسط پژوهش‌گر طراحی شده است. محاسبه روایی ابزارهای گردآوری داده‌ها با استفاده از «تحلیل عاملی تأییدی» و پایایی با استفاده از «ضریب آلفای کرونباخ»، نشان ‌دهنده روایی و پایایی بالای ابزارها بوده است. جامعه آماری پژوهش، کارآفرینان مستقر در «شهرک فناوری صنایع غذایی و بیوتکنولوژی شمال‌شرق» و شامل 58 کارآفرین بوده است. روش نمونه‌گیری، به شیوه تصادفی ساده است. در پژوهش حاضر، براساس هدف‌های پژوهش، از «تحلیل رگرسیون» برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده شده است. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داده است که؛ ضریب اثر متغیر مستقل (توکل‌به‌خدا) به‌میزان 27/0 بر متغیر وابسته (موفقیت کارآفرینانه)، در سطح 95/0 غیرمعنادار می‌باشد. بنابراین، فرضیه اصلی مورد تأیید قرار نگرفته است. به‌عبارتی، یافته‌های پژوهش حاضر، در جامعه مورد مطالعه نشان می‌دهد که مفهوم توکل‌به‌خدا تأثیری بر موفقیت کارآفرینانه کارآفرینان موردنظر نداشته است. اما، از بین سه فرضیه فرعی پژوهش، فرضیه فرعی دوم مبنی‌بر این‌که «حال متوکلانه در موفقیت کارآفرینانه کارآفرینان مؤثر است»، مورد تأیید قرار گرفته است. به‌عبارتی، در جامعه آماری موردنظر «حال متوکلانه» بر «موفقیت کارآفرینانه» تأثیر مستقیم داشته است.